وجود يک سيستم عامل مستقل بدون هيچ نوع وابستگي از الزامات حياتي شريان‌هاي اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي کشور است اين سيستم عامل بايد داراي خصوصيات بارز و مشخصي چون عدم وابستگي به يک کشور خاص هم از جهت مالکيت معنوي و هم از نظر اقتصادي باشد و از جنبه امنيتي، امنيت لازم را براي سيستم‌ها فراهم کند و بتوان آن را مطابق نياز کشور سفارشي و Customizeکرد.
=============================================================== بررسی جزئيات پيشرفت پروژه لينوکس فارسي توسط شبکه خبری دولت الکترونیک
===============================================================
وجود يک سيستم عامل مستقل بدون هيچ نوع وابستگي از الزامات حياتي شريان‌هاي اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي کشور است اين سيستم عامل بايد داراي خصوصيات بارز و مشخصي چون عدم وابستگي به يک کشور خاص هم از جهت مالکيت معنوي و هم از نظر اقتصادي باشد و از جنبه امنيتي، امنيت لازم را براي سيستم‌ها فراهم کند و بتوان آن را مطابق نياز کشور سفارشي و Customizeکرد. درحال حاضر بسياري از سيستم‌هاي حياتي کشور وابسته به سيستم عامل ويندوز شده که آن هم وابسته به آمريکا است که با توجه به نبود روابط ديپلماتيک بين دو کشور علاوه بر اين که مي‌توان با استفاده از آن در جهت اهداف سياسي آمريکا، مشکلاتي را براي کاربران ايراني به وجود آورد بلکه اصلا بستر امني براي کشور نيست. به همين دليل مسئولان حوزه IT کشور به همراه مرکز IT شريف در اقدامي جسورانه طرح ملي فارسي‌سازي سيستم عامل لينوکس را ارائه و اجرايي کرده‌اند که تا آخر سال 1386 قابل بهره‌برداري خواهد شد، در اين زمينه خبرنگار گروه دانش و فناوري خراسان با دکتر محمدخوانساري مدير اجرايي طرح مذکور گفتگويي انجام داده که مشروح آن در پي مي‌آيد.
-طرح اوليه فارسي‌سازي سيستم عامل لينوکس از چه زماني و توسط چه سازمان يا نهادي پيشنهاد شد؟
طرح ملي لينوکس يا به عبارت بهتر طرح ملي فارسي‌سازي سيستم عامل لينوکس از سوي مرکز فناوري اطلاعات پيشرفته شريف در بهمن سال 79 ارائه شد که پس از 6 ماه بررسي بر روي اين مسئله که آيا لينوکس امکان فارسي‌سازي دارد و لزوم و فايده اين کار چيست سرانجام از بهمن 81 با حمايت و همت شوراي عالي انفورماتيک و شوراي عالي اطلاع‌رساني اجراي عملياتي آن آغاز شد. دو کار مهم انجام شده در آن زمان تشکيل کميته فني طرح ملي لينوکس فارسي با حضور نخبگان و فرهيختگان و متخصصان لينوکس و ايجاد کميته راهبري لينوکس بود
– آيا طرح ملي فارسي‌سازي سيستم عامل لينوکس را مي‌توان سيستم عامل ملي کشور قلمداد کرد؟
ج- اين طرح بسترسازي براي سيستم عامل ملي کشور است نه خود سيستم عامل ملي، چون وسعت، امکانات و بودجه‌اي که در اختيار آن قرار مي‌گيرد و شرح وظايفي که براي اين طرح مطابق برنامه‌ريزي کلان يا Master Plan آن در خرداد 82 در اختيار عموم گرفت مطابق با يک سيستم عامل ملي نيست و نمي‌تواند تمام مسايل يک چنين سيستمي را تحت پوشش قرار دهد. طرح مذکور بيشتر بر روي بحث فني سيستم عامل ملي متمرکز شده و بسترسازي براي توليد يک سيستم عامل ملي بر مبناي سيستم عامل لينوکس است.
– آيا بر اجراي اين طرح نظارتي هم اعمال مي‌شود و در اين ميان مرکز فناوري اطلاعات شريف چه نقشي برعهده دارد و اصولا چه سازمان‌ها و نهادهايي در اين امر دخيل هستند،
– کميته راهبري اين طرح که متشکل از سياستگذاران و تصميم‌گيران IT کشور از شوراي عالي انفورماتيک، سازمان مديريت و برنامه‌ريزي، شوراي عالي اطلاع‌رساني و اساتيد محترم دانشگاه مي‌باشد و نهادها و سازمان‌هايي که مي‌توانند بر تصميم‌گيري‌هاي اين حوزه مفيد و موثر باشند نظارت کلي بر روند اجراي اين طرح را برعهده دارند و در جلسات ماهانه نظرات، گزارش داده مي‌شود. مرکز شريف نقش مديريت و هدايت کلي طرح را بر عهده دارد و فعاليت‌هاي مديريتي انجام مي‌دهد. شرکت‌هاي خصوصي برنده مناقصه‌هايي هستند که مرکز براي اجراي بخش‌هاي مختلف فارسي‌سازي اجرا کرده و مي‌کند و در اين ميان شوراي راهبري نظارت کلي و جهت‌دهي بر طرح را برعهده دارد.
– علت انتخاب سيستم عامل لينوکس براي اجراي طرح چه بود؟
– اين سيستم با توجه به در دسترس بودن کد منبع آن ( open source) و امنيت بالاتر و هزينه پايين‌تر گزينه مناسبي براي اجراي طرح مذکور در مقايسه با ساير نرم‌افزارهاي اختصاصي مثل ويندوز بود. با توجه به اين که سورس کد ( source code) آن در اختيار عموم هست مي‌توان آن را براي نياز داخل کشور يا منطقه يا هر جايي بومي‌سازي کرد. بحث حق مالکيت معنوي و الزامات سازمان تجارت جهاني نيز يکي از دلايل انتخاب لينوکس است چرا که اگر به اين سازمان بپيونديم مجبور هستيم مبالغ هنگفتي را بابت استفاده از لايسنز ويندوز و اوراکل و نرم‌افزارهاي ديگري که درحال حاضر به صورت مجاني آنها را کپي مي‌کنيم بپردازيم درحالي که لينوکس به صورت Free و رايگان عرضه مي‌شود و مشکلات اينچنيني را نيز نخواهد داشت ( در صورت پيوستن به سازمان تجارت جهاني بايد به عنوان مثال براي هر نرم‌افزار ويندوز 100 دلار و براي فتوشاپ 2500 دلار بپردازيم). در رابطه با بحث امنيت بايد متذکر شد اگر کاربردهاي مختلف امنيت اطلاعات و بسترهاي اطلاعاتي‌مان را بر مبناي يک شرکت خصوصي مثل مايکروسافت بگذاريم هيچ تضميني وجود ندارد که نتوان روزي به آن نفوذ کرد، چون نه مي‌دانيم چگونه نوشته شده و نه ارزيابي اجمالي از آن داريم. بنابراين ما هم مثل کشورهايي چون انگلستان، ژاپن، برزيل، پرو، چين، آلمان، کره، آفريقاي جنوبي، فرانسه، وزارت دفاع هند و سنگاپور بايد سيستم عامل ملي لينوکس را به خاطر امنيت بالا، مبناي استفاده در طرح بزرگي مثل طرح ملي فارسي‌سازي سيستم عامل قرار مي‌داديم که اين کار انجام شد البته با انجام اين کار به واردات نرم‌افزاري هم کمتر وابسته خواهيم بود.
– در رابطه با طرح‌هاي عملياتي و اجرايي بودجه آن و مشکلاتي که در اين زمينه با آن روبرو هستيد توضيح دهيد.
– با توجه به بودجه محدودي که در اختيار ما قرار گرفته سال اول توسط شرکت‌هاي خصوصي 5 پروژه را اجرا کرديم در سال دوم (83)9 پروژه و براي سال 84 هم حدود 10 تا 11 پروژه را به مناقصه عمومي گذاشتيم کل بودجه اختصاص يافته به طرح از ابتداي آن ( بهمن سال 81) تاکنون مبلغ 370 ميليون تومان بوده که در مقايسه با ديگر طرح‌هاي ملي عليرغم حمايت معنوي از توجه بسيار کمي از لحاظ تخصيص اعتبار برخوردار بوده است و ما به عنوان مديريت طرح ملي لينوکس در سال 83 اعتباري از جايي دريافت نکرده‌ايم عليرغم اين که شوراي عالي اطلاع‌رساني و شوراي عالي انفورماتيک قول بر تامين آن داده بودند.با اين حال ما کار را تعطيل نکرده و با جديت درحال پيگيري آن هستيم
– در رابطه با ترجمه همزمان به فارسي آيا در اين طرح تدبيري انديشيده شده يا خير؟
برنامه‌هايي در نظر گرفته شده ولي در اولويت نيست، ما تنها کاري که در مورد ترجمه انجام داده‌ايم اين است که ديکشنري مرجع براي ترجمه محيط لينوکس درست کرده‌ايم. در زمينه ترجمه محيط‌هاي گرافيکي لينوکس دو پروژه درحال انجام است و ايجاد ديکشتري جامع در سال گذشته انجام شد.
– آيا استفاده از اين سيستم عامل هزينه‌اي براي کاربران خواهد داشت يا خير؟
– چون بسته‌بندي توسط شرکت‌هاي خصوصي است قاعدتا مجاني خواهد بود اگر هم هزينه‌اي باشد بسيار اندک خواهد بود.
تهیه وتنظیم : مهدی حیدرپور
