تجارت الکترونیک دارای مدلهای زیر است:
▪ تجارت Business to Business-B۲B ( تجارت اینترنتی بین دو بنگاه )
▪ تجارت Business to Consumer-B۲C ( تجارت الکترونیکی بین بنگاه و مصرف کننده ) خرده فروشی
▪ تجارت Consumer to Consumer-C۲C ( تجارت الکترونیک بین مصرف کننده و مصرف کننده )
▪ تجارت Business to Administration-B۲A ( کلیه معاملات مالی و تجاری بین شرکتها و سازمانهای دولتی )
▪ تجارت Consumer to Administration-C۲A ( هر گونه امور کسب کار بین دولت و مردم )
▪ تجارت Government to Government- G۲G
▪ تجارت Government to Business -G۲B
▪ تجارت G۲E- Government to Employee
▪ تجارت Peer to Peer – P۲P
● تجارت فروشنده با فروشنده
B۲B اولین روش خرید و فروش معاملات الکترونیکی است و بیشترین عایدی را دارد. در این مدل، همه افراد و خدمات مرتبط با تجارت بین المللی از قبیل:
ـ تامین کنندگان،
ـ خریداران،
ـ فرستندگان دریایی کالا،
ـ پشتیبانی،
ـ خدمات ( سرویسها) بازرسی،
ـ اخبار بازاریابی و کاربریهای نرم افزار که موجب سهولت در امور تولید و خرید و فروش میشوند، در یک محل گردهم میآیند. B۲B در جایی استفاده میشود که بخواهیم خرید و فروش عمده را به کمک تجارت الکترونیکی انجام دهیم و خارج از حیطه خرده فروشان عمل نماییم، چرا که خرده فروشی در اینترنت با خطرات بسیار همراهاست، زیرا مشتریان تمایل ندارند تا همه چیز را از روی اینترنت خریداری کنند. شرکت CISCO یکی از اولین شرکتهای بزرگی بود که در جولای ۱۹۹۶ سایت تجارت الکترونیکی خود را راه اندازی کرد. یک ماه بعد شرکتهای کامپیوتری مانند MICROSOFT و IBM نرم افزارهای تجاری خود را که امکان انجام فروش از طریق اینترنت را فراهم میکرد، به بازار عرضه کردند. به صورت طبیعی، در B۲B فروش مستقیم منبع اصلی درآمد به حساب میآید، مانند وقتی که یک فروشنده محصول خود را به یک فروشنده دیگر مستقیما میفروشد. با وجود این، وب میتواند روی فروش مستقیم تأثیر بگذارد و این قاعده را بر هم بزند.
در این نظام جدید، مشکلاتی نیز وجود دارد، ازجمله اینکه رودر رو نبودن مشتری و فروشنده باعث میشود که معامله به صورت مجازی صورت گیرد. این مشتریان برای دریافت اطلاعات بیشتر باید با تلفن به مرکز اصلی وصل شوند، اما هیچ تضمینی برای اینکه کسی در آن سوی خط باشد، وجود ندارد.
● تجارت مصرف کننده با مصرف کننده
در این مدل تجارت الکترونیکی، مزایدهها و مناقصههای کالا از طریق اینترنت انجام میگیرد. مدل C۲C شبیه یک سمساری است. ایده اصلی این مدل این است که مصرف کنندگان با یکدیگر بدون واسطه به خرید و فروش بپردازند. EBAY، بزرگترین نمونه اولیه مدل C۲C میباشد. EBAY خود چیزی نمیفروشد و به عنوان واسطی بین خریداران و فروشندگان عمل میکند. به عنوان مثال، EBAY اجازه میدهد که فروشنده قیمت اولیه خود را در حراجی قرار دهد و سپس شرکت کنندگان در حراج قبل از اتمام مدت باید روی کالای به حراج گذاشته شده اظهار نظر کنند. سایتهای اینترنتی دیگر مانند AUTOBYTEL و CARSMART نمونههایی از مدل C۲C میباشند. به دلیل ناچیز بودن هزینه تبلیغات در اینترنت، استفاده از مدل C۲C برای فروش کالاها مورد توجه قرار گرفتهاست.
● تجارت مصرف کننده با فروشنده
در حالیکه بازار مصرف روی خط روز به روز در حال گسترش است، بسیاری از خریداران دریافتهاند که شیوه انتخاب محصول بسیار متنوع است ،چون وقتی که مصرف کنندگان، سایتهایی را در ارتباط با فروش محصول مورد نظر خود مییابند، یافتن خود محصول در آن سایت و به دست آوردن قیمت محصول اغلب کاری دشوار است.
بنابراین، برای راحت تر کردن امر خرید، نیاز به روشهای جدید خرید و فروش اینترنتی است که در آن شرکتهایی مانند واسطههایی بین مصرف کنندهها و فروشندهها تلاش میکنند تا خریداران را به بهترین وجهی در خریدشان کمک کنند. اساس کار آنها هم مبتنی بر مدل C۲B میباشد.
● تجارت نقطه به نقطه
مدل تجارت الکترونیکی P۲P برای تسویه حساب کردن شرکت کنندگان در حراج با فروشنده است که مشهورترین آنها سرویسی است به نام PAYPAL که در قسمت کارتهای هوشمند بیشتر به آن میپردازیم. تجارت P۲P در چهارچوبی کار میکند که افراد بتوانند مستقیما با هم پول رد و بدل کنند و در حالیکه سهم اصلی داد و ستد پولی را نقل و انتقالات رو در رو برعهده دارد، فن آوری تلفنهای همراه تعداد افراد بیشتری را در داد و ستد غیرحضوری سهیم میکند.
با استفاده از سخت افزار MONDEX که زیر مجموعه MASTERCARD میباشد، کاربران قادرند تا نقل و انتقالات الکترونیکی پولی خود را انجام دهند و پول خود را از یک کارت اعتباری، به کارت اعتباری دیگر منتقل نمایند. نحوه استفاده از تلفن همراه بدین صورت است که به جای فن آوری GSM که استاندارد معمول ارتباطی تلفن همراه در بسیاری از کشورها، به ویژه در اروپاست،فن آوری دیگری تحت عنوان پروتکل بکارگیری نرم افزار کاربردی از طریق تجهیزات بی سیم که به اختصار WAP نامیده میشود، جایگزین میگردد. در این شیوه جدید، هر تلفن همراه از طریق مرکز تلفن با یک کامپیوتر سرویسگر مرتبط میشود و میتواند نرم افزار مورد نیاز کاربر خود را بر روی کامپیوتر مذکور فعال نماید. بدین ترتیب،استفاده کننده میتواند اطلاعات خود را از طریق کامپیوتر سرویسگر که خود از طریق اینترنت و یا شبکههای ارزش افزوده ( VAN ) به مراکز تجاری و خدماتی متصل است، ارسال و یا دریافت نماید.
● تجارت فروشنده با اداره
این نوع تجارت الکترونیکی، شامل تمامی مبادلات تجاری – مالی بین شرکتها و سازمانهای دولتی است. تامین نیازهای دولت توسط شرکتها و پرداخت عوارض مالیاتها از جمله مواردی است که میتوان در این گروه گنجاند. تجارت B۲A در حال حاضر روشی تازه قلمداد میشود، ولی در آیندهای نزدیک، زمانی که دولتها به ارتقای سطح ارتباطات خود تمایل و توجه نشان دهند، به سرعت رشد خواهد کرد.
● تجارت مصرف کننده با اداره
مدل تجارت الکترونیکی C۲A هنوز پدیدار نشدهاست،ولی به دنبال رشد انواع B۲C و B۲A، دولتها احتمالاً مبادلات الکترونیکی را به حیطههایی همچون جمع آوری کمکهای مردمی،پرداخت مالیات بر درآمد و هرگونه امور تجاری دیگری که بین دولت و مردم انجام میشود، گسترش خواهند داد.
● راه اندازی یک تجارت الکترونیکی
امروزه تجارت B۲C قسمت اعظمی از تجارت الکترونیک یا بهتر است بگوییم تجارت جهانی الکترونیک را در بر گرفته چرا که هر شخص می تواند در این عرصه به رقابت پردازد
شما نیز می توانید یک تاجر اینترنتی باشید هر چند که خدمات و یا محصولی که برای فروش دارید کم باشد اما اینترنت و عرصه وسیع تجارت اینترنتی به خرید و فروش شما نیز وسعت می بخشد و حتی امکان رقابتتان را با تجارت جهانی فراهم می کند اما چگونه می توانیم تجارت الکترونیکی خود را در دنیای پر رقابت تجارت جهانی امروز آغاز کنیم
برای راه اندازی یک سایت تجارت الکترونیکی ابتدا باید فروشگاه اینترنتی مان را راه اندازی کنیم و به این منظور بایست مراحلی را طی کنیم
تهیه وتنظیم: مهدی حیدرپور