اوایل مهر ماه سال جاری بود که معاون سازمان فناوری اطلاعات از عرضه نرمافزار جدید سنجش سرعت اینترنت، به منظور ایجاد مرجعی مناسب برای پایش و آنالیز پارامترهای اینترنتی خبر داد.
این خبر در حالی شنیده می شود که طی سالهای گذشته نیز این سازمان اقدام به عرضه چنین نرم افزاری برای کاربران ایرانی کرده بود.
به گزارش شبکه خبری دولت الکترونیک، در بهمن ماه سال 87 بود که سازمان فناوری اطلاعات به عنوان یکی از چند متولی حوزه آی‌تی کشور، در سایت خود به آدرس ITC.IR بخشی را با عنوان سنجش اینترنت به صورت آزمایشی راه‌اندازی کرد تا از این طریق کاربران سرعت اینترنت خود را در حال استفاده، به صورت وب بیس اندازه گیری کنند.
اما در سالهای بعد و با راه اندازی سایت www.matma.ir توسط این سازمان، کاربران با توجه به نقشه این سایت و انتخاب نزدیک‌ترین سرور به استان محل زندگیشان، توانستند سرعت اینترنت خود را بسنجند.
طبق نقشه سایت متما و نیز به گفته مسئولان، تاکنون 24 سرور در 7 استان کشور برای این منظور راه اندازی شده است (12 سرور در استان تهران و بیقه در استانهای خراسان رضوی، هرمزگان، اصفهان، شیراز، خوزستان و قزوین) که کاربران باید از بین نقاط مشخص شده نزدیک ترین سرور را انتخاب کنند. به گفته مسئولان تفاوت نسخه جدید نرم افزار سرعت سنجش اینترنت با نسخه قدیمی، به توسعه سخت افزاری و افزایش کارایی آن باز میگردد .
هدف شفاف سازی است
با توجه به توافق نامه‌ای که میان سازمان فناوری اطلاعات و سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی منعقد شده است، مقرر شده تا از سرورها به کار گرفته شده در استانهای نامیرده، به عنوان مرجع اندازه‌گیری سرعت و کیفیت استفاده شود.
علی اصغر انصاری، معاون سازمان فناوری اطلاعات کشور، هدف از ایجاد امکان سرعت سنجی اینترنت برای کاربران خانگی را در قدم اول فرهنگ سازی این موضوع میداند و میگوید: طبق یک اصل هرقدر در شبکه شفافیت بیشتر باشد، مشکلات بیشتر مشخص می‌شوند، پس راحت‌تر می‌توان آنها را حل کرد. سرعت سنجی اینترنت یکی از راه های شفاف سازی بهره‌مندی از بستر حضور در فضای مجازی و ارتباطات داخلی و بین‌المللی برای پیشبرد امور در تمام زمینه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.
وی همچنین اعتقاد دارد که استفاده از این سرعت سنج کاربردهای بسیاری دارد از جمله این که شبهه ایجاد شده برای کاربر مبنی بر کم فروشی ISPها را از بین می‌برد.
معاون سازمان فناوری اطلاعات کشور بر این نکته تاکید دارد که اگر کم فروشی از طریق سرعت‌سنجی اینترنت برای کاربران ثابت شود، کاربر یک هیت (اشاره) به ISP ارسال می کند و سرویس دهنده را از این مشکل باخبر می سازد. در ادامه نیز یک رونوشت الکترونیکی برای رفع مشکل به سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی ارسال می کند که این عمل تیکتینگ نامیده می‌شود. با توجه به تیکتی که ایجاد می‌شود سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی مسئول پیگیری این مشکل خواهد بود.
انصاری در خصوص تفاوت نسخه جدید نرم افزار سرعت سنجش اینترنت با نسخه قدیمی آن میگوید: نسخه قبلی این نرما فزار تنها با جاوا کار میکرد ولی در نسخه جدید به دلیل ارتقا سیستم، توانایی کار با سیستم‌های مجهز به فلش را هم دارد. همچنین سرعت کار آن نیز بهبود بسیاری پیدا کرده و برای استفاده از آن کاربر نیاز به نصب نرم افزار روی کامپیوتر خود ندارد.
وی در پاسخ به این سوال که آیا استفاده از این نرم افزار مورد استقبال کاربران قرار گرفته است یا خیر میگوید: هدف ما این است که کاربران با حقوق خود آشنا شوند و اگر با مشکلی مواجه شدند با استفاده از این سرعت سنج به مدرک و سندی دسترسی داشته باشند که ارائه آن به سازمان تنظیم و یا شرکتهای خدمات دهنده میتواند آنها را به حق ضایع شده‌شان برساند.
در حالی مسئولان سازمان فناوری اطلاعات، کاربران را به استفاده از نرم افزار سنجش اینترنت تشویق میکنند که سال هاست سایتهای خارجی گوناگونی اقدام به سنجش سرعت کاربران میکنند. انصاری در این خصوص میگوید: بسیاری این سوال را مطرح میکنند که در صورتی که نرم افزارهای سرعت سنج خارجی گوناگونی در این زمینه وجود دارد، چرا ما اقدام به عرضه چنین نرمافزاری کرده‌ایم اما باید بگویم که دقت هیچ کدام از این نرم‌افزارها به پای نرمافزار ما نمی‌رسد.
نسخه قبلی این نرم افزار تنها با جاوا کار میکرد ولی در نسخه جدید به دلیل ارتقای سیستم، توانایی کار با سیستم‌های مجهز به فلش را هم دارد. همچنین سرعت کار آن نیز بهبود بسیاری پیدا کرده و برای استفاده از آن کاربر نیاز به نصب نرم افزار روی کامپیوتر خود ندارد.
وی در ادامه می افزاید: به دلیل بالا بردن همین دقت عمل، ما اقدام به نصب سرورهای متنوع در استانهای مختلف کرده‌ایم تا مشکلات استانی و بین‌المللی در زمینه کاهش سرعت اینترنت را پیدا کرده و از این طریق جلوی بهانه گیریهای برخی نهادها را نیز بگیریم.
سرعت سنجی که شاید دقیق نیست
شاید برای بسیاری از کاربران جالب باشد که بدانند سرعت اینترنت آنها چگونه محاسبه و اعلام می شود. مانی افشار کارشناس خدمات اینترنتی، در توضیح مفهوم سنجیدن سرعت اینترنت می گوید: به طور کلی دو کامپیوتر در فضای اینترنت با یک سرعت مشخصی می‌توانند اطلاعات را به یکدیگر ارسال یا دریافت کنند که این سرعت به پارامترهای بسیار زیادی بستگی دارد و یکی از آنها میزان پهنای باند ارتباطی هریک از کامپیوترها با شبکه اینترنت است. بنابراین برای اینکه ببینیم یک حجم مشخصی از داده در چه مدت زمانی میتواند از کامپیوتر منبع به مقصد برسد باید یک حجم مشخصی از داده را ارسال و وقتی به طور کامل اطلاعات به مقصد رسید این فاصله زمانی را اندازه گرفت. این مدت زمان با حجم داده بسیار تعیین کننده است؛ چرا که سرعت ارتباطی را مشخص می کند.
افشار در خصوص مراحل ابزارهای سنجش سرعت اینترنت نیز می گوید: برای سنجش سرعت اینترنت می‌توان از سه روش استفاده کرد. ابتدا استفاده از دستگاه‌های سخت افزاری که سرعت اینترنت را اندازه گیری میکنند که این دستگاه‌ها را روی خط می‌گذارید و خودشان سرعت اینترنت را در هنگام وصل شدن اندازه گیری میکنند. اما استفاده از این روش به هیچ وجه توصیه نمی‌شود، چون بسیار تخصصی بوده و در ایران هم وجود ندارد. در واقع این دستگاه‌ها برای خطوط پرسرعتی که بالای 100 مگ هستند مورد استفاده قرار می گیرد.
وی در ادامه می‌افزاید: برای مصارف خانگی روش‌های نرم افزاری وجود دارد. در روش نرم افزاری دو کار می‌توان انجام داد. یا کاربر میتواند نرمافزار را خریده روی کامپیوتر نصب کند تا زمانی که به اینترنت وصل می‌شود عملیات سنجش انجام شود. یا اینکه کاربران به سایتهای مربوط به سرعت سنجی اینترنت متصل شوند و از آن سایت بخواهند که سرعت ارتباطی را بسنجد و میزان ارسال و دریافت را به تفکیک به فرد گزارش دهد.
اما آنچه در انجام این سرعت سنجی اینترنت بسیار جالب به نظر می‌رسد آن است که نتایج هیچ یک از این سرعت سنجی‌ها یکی نیست و بسته به شرایط خاص آمارهای به دست آمده متفاوت است.
افشار در پاسخ به این سوال که چرا نتایج آزمایش سرعت سنج اینترنت ثابت نیست و در هر آزمایش سرعت متفاوتی به دست می آید میگوید: با توجه به اینکه اینترنت یک شبکه جهانی است و پارامترهای گوناگونی در “زمان‌ها و مکان‌های” متفاوت در تبادل داده‌های بین کامپیوترها موثر است، سرعت اتصال به هر کامپیوتری در این دهکده جهانی بسته به شرایط مختلف مانند اوقات مختلف شبانه روز و میزان تراکم در شبکه، متفاوت خواهد بود.
وی در ادامه می افزاید:زمانی که به یک وب سایت در اینترنت متصل می‌شوید، هم “درخواست” شما و هم “پاسخ” آن از یکسری مسیریاب‌ها (روتر‌ها) و متمرکزکننده‌ها (سوئیچ‌ها) عبـور میکنند که به آنها HOP می‌گویند به نحوی که بسته به تعداد این HOP ها و حجم ترافیک عبوری از آنها، کیفیت ارتباط متفاوت و سرعت یا راندمان اتصال به اینترنت نیز در اندازه گیریهای مختلف، متفاوت خواهد بود.
گفتنی است متفاوت بودن سرعت اینترنت در زمان‌ها و مکان‌های مختلف به پارامترهای گوناگونی از جمله کیفیت خدمات‌دهنده سرویس، خطوط مورد استفاده (مسی یا Dailup بودن)، بارندگی، کیفیت سایت مورد استفاده و… بستگی دارد. بنا بر اظهارات کارشناسان، وقتی کاربر اینترنت پرسرعت، با سرعت K 128 خریداری می‌کند نباید هیچ گاه انتظار داشته باشد که در هر مکان یا هر زمانی که از اینترنت استفاده می‌کند، سرعت آن از 128 K بالاتر برود، چراکه بسته به پارامترهای مختلف سرعت اینترنت کاهش پیدا می کند.
