پس از قوت گرفتن صادرات نفت ایران در ماههای اخیر، بسیاری از تحلیلگران آمریکایی و غربی به این نتیجه رسیدهاند که تحریم اقتصادی ایران از ناحیه انرژی، نمیتواند غرب را به خواسته خود در برنامه هستهای ایران برساند. «دانیل گرابر»، تحلیلگر سیاسی و از چهرههای آکادمیک مسئول در دکترین سیاست خارجی آمریکا نیز در تحلیلی به این موضوع پرداخته است. دانیل گرابر در وبلاگ خود نوشته است:
مشتریان آسیایی در ماه جاری به ایران کمک فراوانی خواهند کرد تا صادرات نفت این کشور دوباره رو به افزایش بگذارد. هرچند در ماه مارس، آمریکا اقدام به معافیت برخی کشورها از جمله ژاپن از تحریم برای کاهش واردات از ایران کرد، با توجه به وضعیت خرید نفت پالایشگاههای آسیایی از ایران، انتظار بر آن است که فروش نفت ایران در ماه جاری شاهد افزایش باشد.
با توجه به مذاکرات اخیر در قزاقستان و همچنین این نکته که ایران روز سه شنبه اعلام کرده است که پیشرفتهایی در برنامه هسته خود داشته است، به نظر میرسد که تحریم اقتصادی، ابزار موفقی برای کشاندن ایران به انزوا نیست.
در این باره، ماه گذشته سناتور جان کری، وزیر خارجه آمریکا اعلام کرد که تحریمهای اقتصادی علیه ایران باید همچنان ادامه داشته باشد؛ اما به رغم تحریمها و فشارهای موجود، ایران همچنان یک بازیگر بزرگ و مطرح در بخش انرژی در صحنه بینالملل است. آمار حاکی از آن است که صادرات نفت ایران با رشدی البته تدریجی، در حال افزایش است و در ماه جاری به بیش از یک میلیون بشکه در روز خواهد رسید.
کره جنوبی در راستای افزایش واردات خود از ایران است و حتی گفته میشود که در ماه جاری سه برابر ماه پیش از ایران واردات نفت خواهد داشت. در همین حال، قرار است تایوان ۶۷ هزار بشکه نفت را روزانه از ایران وارد کند و چین با وارداتی نزدیک ۴۱۵ هزار بشکه در روز، سردمدار افزایش واردات در میان مشتریان آسیایی نفت ایران است.
این در حالی است که مذاکرات اخیر ایران و آلمان به همراه پنج عضو اصلی شورای امنیت در آلماتی، بدون دستیابی به نتیجه ملموسی پایان یافته و کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرده که دو طرف فاصله زیادی از هم دارند.
به رغم افزایش در ماه اخیر، صادرات نفت ایران هنوز ۳۰ درصد کمتر از مشابه سال پیش است. این افزایش اخیر در صادرات نفت ایران کمی غیر طبیعی به نظر میرسد، ولی با وجود این، مشخص نیست که فشار اقتصادی چقدر توانسته است تصمیمات ایران را تحت تأثیر قرار دهد.
ایران تأکید دارد که باید حق این کشور برای غنیسازی اورانیوم، داشتن انرژی صلحآمیز هستهای تضمین شود. از آن سوی غرب قایل به این است که ایران باید برای کاهش تحریمها، کارهایی از جمله تعلیق غنیسازی را صورت دهد. هرچند بیانیه غرب در پایان مذاکرات آلماتی، معطوف به احتمال زیاد کاربست تحریمهای جدید علیه ایران بود، شواهد حاکی از آن است که فشار اقتصادی در خصوص ایران در بخش انرژی کارساز نیست.