گوی‌های سفالی پنج هزار و ۵۰۰ ساله که از دل خاک‌های ایران بیرون کشیده شده، نخستین ابزار ثبت اطلاعات در بین‌النهرین بوده است.
به گزارش شبکه خبری دولت الکترونیک,این گوی‌های سفالی که اغلب «پاکت نامه» خوانده می‌شدند و ۲۰۰ سال پیش از اختراع خط ساخته شدند، در دهه ۱۹۶۰ از زیرزمین حفاری و بیرون کشیده شده‌اند.
این گوی‌های مهر و موم شده و حاوی نشانه‌هایی در انواع شکل‌های هندسی است که از اندازه توپ گلف تا اندازه توپ بیس‌بال متفاوتند. محققان برای مشاهده درون بیش از ۲۰ نمونه از این گوی‌های رسی که اواخر ۱۹۶۰ از منطقه چغامیش در غرب ایران از دل خاک بیرون آورده شده، از سی‌تی اسکن و مدل‌سازی سه‌بعدی استفاده کردند.
این گوی‌های سفالی حدود پنج هزار و 500 سال پیش یعنی زمانی که شهرهای اولیه در بین‌النهرین در حال شکوفایی بودند ساخته شده‌اند.
«کریستوفر وودز» استاد موسسه شرق شناسی دانشگاه شیکاگو در سخنرانی در موزه رویال آنتاریو در تورنتو گفت: این گوی‌های سفالی نخستین سیستم ذخیره‌سازی داده جهان قلمداد می‌شوند. محققان مدت‌ها بر این باور بودند این گوی‌های سفالی برای ثبت تراکنش‌های اقتصادی استفاده می‌شدند. این تفسیر براساس آنالیز یک گوی سفالی سه هزار و ۳۰۰ ساله صورت گرفته است که در منطقه بین‌النهرین موسوم به «نوزی» (در نزدیکی شهر کرکوک در عراق امروزی) یافت شد. در آن گوی سفالی ۴۹ سنگ ریزه و یک متن قرارداد به خط میخی وجود داشت که به یک چوپان دستور می‌دهد تا از ۴۹ گوسفند و بز نگهداری کند.
اما اینکه چگونه این وسایل در زمان‌های پیش از تاریخ یعنی در زمان پیش از ابداع خط، کاربرد داشته‌اند هنوز یک راز است و اینکه چگونه مردم اعداد و نوع کالای مورد تبادل را بدون کمک خط ثبت می‌کردند نیز هنوز ناشناخته مانده است.
